News
72. rocznica Bitwy pod Zwoleniem!
13.06.2018
W sobotę, 9 czerwca w Zwoleniu obchodzono 72. rocznicę bitwy stoczonej przez partyzantów Franciszka Jaskulskiego „Zagończyka” z oddziałami Armii Czerwonej. W ramach wydarzenia odbyły się: gra miejska, II Bieg i Rajd Rowerowy Niezłomnych, Apel Pamięci, salwa honorowa, rekonstrukcja historyczna z komentarzem profesora Marka Wierzbickiego oraz występy artystyczne młodzieży ze zwoleńskich szkół.
Rangę wydarzenia podniosła obecność kompanii reprezentacyjnej 42 Bazy Lotnictwa Szkolnego z Radomia oraz Orkiestry Wojskowej z Dęblina.
Uroczystości poprzedził bieg i rajd rowerowy pod hasłem „Enea II Bieg i Rajd Rowerowy Niezłomnych Zwoleń 2018”. Na starcie biegu stanęło 150 biegaczy, w rajdzie zaś uczestniczyło 55 cyklistów. W wydarzenie zaangażowali się również harcerze, którzy dla dzieci i młodzieży zorganizowali miejską grę.
Następnie uczestnicy uroczystości niosąc 100 metrową flagę Polski maszerując ulicą Wyszyńskiego dotarli na parking przy kościele p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego. Długość flagi nie była przypadkowa – 100 metrów na 100-lecia Odzyskania Niepodległości.
Uroczystości poprowadzili przedstawiciele organizatorów Anna Fiet i Arkadiusz Baran ze Stowarzyszenia Zwoleń Biega.
Okolicznościowe przemówienie wygłosił wiceminister obrony narodowej Wojciech Skurkiewicz, który dokonał także przeglądu pododdziałów oraz odebrał meldunek od dowódcy uroczystości majora Ireneusza Bębenka.
Modlitwę za poległych poprowadził ksiądz Bernard Kasprzycki. Dziekan opowiedział także obecnym o przeprowadzonej pod koniec maja ekshumacji żołnierzy podziemia niepodległościowego.
Apel poległych odczytał porucznik Marcin Ziętek.
Rodziny żołnierzy w asyście Rycerzy Kolumba, oddały hołd poległym 72 lata temu niezłomnym. Wśród rodzin byli krewni: Tadeusza Krawczyka pseudonim "Witold", Tadeusza Nowakowskiego pseudonim "Zając", Sylwestra Rokity pseudonim "Czerny", Władysława Skrzypka pseudonim "Groźny" i Jana Prygla pseudonim "Gołąb". Uczczono również pamięć nieznanego żołnierza o pseudonimie "Promyk".
O Franciszku Jaskulskim „Zagończyku” i historii jego oddziału opowiadał profesor Marek Wierzbicki z radomskiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej.
Ilustracją słów historyka były epizody, odtwarzane przez członków Grupy Rekonstrukcyjnej Gregor z Puław.
Uroczystości rocznicowe zakończyły występy młodych wykonawców. W części artystycznej zaprezentowała się także Irena Błażewska krewna Tadeusza Nowakowskiego "Zająca".
Głównym organizatorem przedsięwzięcia było Stowarzyszenie Zwoleń Biega, zaś głównym sponsorem Enea Wytwarzanie. W przygotowania zaangażowali się również: Gmina Zwoleń, Starostwo Powiatowe w Zwoleniu, Instytut Pamięci Narodowej, Ministerstwo Obrony Narodowej, zwoleńscy harcerze, Dom Kultury, Rycerze Kolumba, parafia pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego i Zwoleńska Grupa Regionalna.
Patronatem wydarzenie objęli marszałek Senatu Stanisław Karczewski, IPN, Burmistrz Zwolenia Bogusława Jaworska oraz starosta zwoleński Waldemar Urbański.
Historia bitwy!
15 czerwca 1946 roku doszło do zbrojnego starcia między partyzantami antykomunistycznego Związku Zbrojnej Konspiracji a żołnierzami Armii Czerwonej. Podkomendni Franciszka Jaskulskiego „Zagończyka” planowali rozbicie więzienia Urzędu Bezpieczeństwa w Kozienicach. Liczące ponad stu partyzantów zgrupowanie zorganizowało w Podgórze koło Zwolenia zasadzkę i rekwirowało samochody wojskowe. W czasie tej akcji zostało zabitych co najmniej 16 czerwonoarmistów. Zebrani na kilku ciężarówkach polscy żołnierze udali się do Zwolenia, gdzie opanowali posterunek Milicji Obywatelskiej. W drogę do Kozienic jako pierwsze wyruszyły dwa samochody z oddziałami Tadeusza Bednarskiego „Orła” i Tadeusza Życkiego „Beliny”. Na wysokości dworu Karczewskich w Strykowicach Górnych rozpoczęła się wymiana ognia między partyzantami a stacjonującymi na tym terenie kawalerzystami rosyjskimi. Na Zwoleń ruszyła wtedy zaalarmowana strzałami inna grupa żołnierzy sowieckich, obozująca pod cmentarzem. Oddziały „Orła” oraz „Beliny” zostały zepchnięte w kierunku lasu. Podczas pościgu i przeszukiwania okolic Rosjanie zrabowali, a także spalili część zabudowy ulicy Kozienickiej oraz wsie: Kopciucha, Karczówka, Łysocha. W walce poległo kilku partyzantów i prawdopodobnie dziewięciu czerwonoarmistów. Od przypadkowych strzałów zostało zabitych dwóch chłopców, trzeci, uprowadzony przez oddziały sowieckie, nigdy się nie odnalazł. W dworze Karczewskich Rosjanie zgromadzili zebranych z okolicy kilkuset zakładników, najbardziej podejrzanych poddali torturom. 16 czerwca większość zatrzymanych wypuszczono do domów, a jednostki Armii Czerwonej wkrótce opuściły miasto.
Zabudowy ulicy Kozienickiej oraz wsie: Kopciucha, Karczówka, Łysocha. W walce poległo siedmiu partyzantów i prawdopodobnie dziewięciu czerwonoarmistów. Od przypadkowych strzałów zostało zabitych dwóch chłopców, trzeci, uprowadzony przez oddziały sowieckie, nigdy się nie odnalazł. W dworze Karczewskich Rosjanie zgromadzili zebranych z okolicy kilkuset zakładników, najbardziej podejrzanych poddali torturom. 16 czerwca większość zatrzymanych wypuszczono do domów, a jednostki Armii Czerwonej wkrótce opuściły miasto. Poległych partyzantów pochowano na cmentarzu zwoleńskim, w 1989 roku uczczono ich pamięć płytą nagrobną.
